„PLATT FÖR HÜÜT UN MORGEN“, NEDDERDÜÜTSCH AUTORENDREPEN 2023
Martha-Luise Lessing
Märken
To de Tied, as dat Wünschen noch hulpen hett, leev mal en lütt Deern, de harr en slecht Tüüchnis vun de School na Huus bröcht, un ehr Öllern harrn ehr dat Taschengeld streken. Do harr se ehr Öllern dood wünscht, un dat harr hulpen. Nu weer se ganz alleen op de Welt.
Dor weern avers gode Lüüd in dat Dörp, de duer dat arm Weesenkind, un se nehmen dat op as ehr egen. De Deern wies sik dankbor, schick sik in allens un lehr flietig för de School. ’n beten benaut weer se ja doch vunwegen ehrn Spood bi’t Wünschen, un se wünsch nu wat vörsichtiger. Ehr Pleegöllern weern arm; mal wünsch se, de Koh much mehr Melk geven orr de Aarn beter utfalln; dat hulp avers allens nix. Villicht kann ik nich mehr wünschen, dach se.
Eens nachts in Droom keem en gode Fei to ehr un sä: „Wat wullt du geern hebben, gode Deern, wenn du en Wunsch frie harrst?“ – „Och“, anter de Deern. „Laat man.“ – „Du kunnst“, slöög de Fei vör, „to’n Bispill den König heiraden.“ „Nee“, stüer de Deern, „laat good ween.“ – „Du büst bescheden“, laav de Fei, „dorüm will ik bi di ween, wenn Noot is. Verspraken.“ –– Wat en snaakschen Droom!, dach de Deern un vergeet em.
So wuss se to en plietsche und smucke junge Fru ran. In dat Land avers herrsch en König, de aas man so mit dat Geld, un de Stüern woorn alltied höger. De Lüüd anken un janken ünner de Last. Eens Dags heeß dat: De apentlichen Scholen kost vun nu af an Geld. – De Pleegöllern keken ehr Deern trurig an. Se harrn dat Geld nich. Fix sä de Deern: „Och wat, Abitur bruuk ik nich, un de olle Uni, do kunn ik ja doch nix mehr lehren. Ik help juuch hier in de Weertschap.“ In ehr Hart avers dach se: De dat daan hett, de schall de Krätze kriegen!
Dat Volk avers fung an to murren, un welk säen: So’n König bruukt wi nich! – Al den neegsten Dag keem de Stüervaagt in sien Staatskaross mit Suldaten in dat Dörp, de Stüern indrieven.
„Herr, wi hebbt bloots dat Grööntüüch vun unsen lütten Acker un düssen Esel, dat to Markt to dragen, sünst nix mehr“, bee de Pleegmoder vun de Deern.
„Ik seh, de Esel hett twee Satteldaschen“, anter de Vaagt, „de een dorvun höört juun Herrn un König to. Giff her.“ – „Och, gode Herr…“, jammer de Fru, man de Stüervaagt bleev hart.
Do drängel sik de Deern na vörn un sä: „Herr, wi wüllt den König sien Satteldasch geern geven, man he schall sik sülven utsöken, wat he de linke orr de rechte will!“
„Dat kann ik di seggen, kiebige Deern, laat mi mal kieken, wat dor in is!“
„Nee“, wehr de Deern af, „de König schall sülven wählen, he weet woll in sien Wiesheit, wat de rechte Dasch för em is, ok ahn to kieken! Ik kann mit di un dien Lüüd trüchgahn na’t Slott“, un se faat den Esel bi’t Halfter. – „So schall dat ween“, sä de Vaagt un dach: Wi behollt den ganzen Esel. – De Pleegöllern avers barmen üm ehr Deern, un de Dörpslüüd, as de Treck ut dat Dörp wanner, repen ehr achterher: „Segg den König, wi wüllt uns sülven regeern! So’n König bruukt wi nich!“ Man ehr Pleegmoder dach: „Villicht friegt ehr de König, denn warrt allens beter…“
De Deern avers bummel so’n beten achter den Tross her. As se an’t Slott ankemen, harr se allens Grööntüüch ut de Daschen stiekum an den Esel verfodert.
„Du waagst dat, mi lerrige Daschen antobeden?“, dunner de König.
„Herr, de Daschen vun’t Volk sünd lerrig. Ji saagt an den Ast, op den Ji sitt“, sä de Deern.
„Ik weet“, sä de König, „dat Volk murrt. Wat schall ik doon?“
„Holl Wahlen af un laat de Lü entscheiden!“ – „Büst du mall? Ik schall dat Wahlrecht inföhren?“ – „Nee, sogor de Wahlplicht!“ – „Wat! Büst du ok so een, de’n Republik will? Ik laat di in’t Verlies smieten, di un dien Lüüd!“
„Hollstopp! Höör doch eerstmal to. De Wahlen köönt nich scheefgahn. Passop: Du stellst Wahlurnen op, un jedeen, de för den König is, mutt en Sülverstück rinsmieten“ – den König sien Mien hell sik op –, „man jedeen, de gegen den König is, mutt en Guldstück insmieten. Un Wahlplicht heet: Se mööt!“
„Du hest wirklich en Bregen twüschen de Ohren! So maakt wi dat, un mit dat Geld betahlt wi de niege Geheimpolizei, de de Opständschen verswinnen lett, un du warrst mien niege Finanzminister. De Posten is frie, de vörige is mi gistern an de Krätze doodbleven.“
„Herr, eentlich harr ik dacht, Ji wöörn mi nu anbeden, mi to heiraden“, sä de Deern. – De König lach luudhals. „En schedderig Buurdeern! Du leest eendüdig to veel Märken! Ganz ansehnlich büst du twoors, avers mien Königin mutt riek un vun hogen Adel un en echte Schöönheit wesen!“
Do woor de Deern heel füünsch, un en Wunsch steeg in ehr op… Opeens stunn de gode Fei wedder vör ehr un swiester: „Nich de Pest! De Krätze steekt nich so dull an, man wenn du den König de Pest an’n Hals wünschst, warrt dat hele Land utrott!“
„Dat’s mi egaal!“, zisch de Deern. „De Pest schall em halen!“ Do haal de Esel mit de Achterbeen ut un pedd de Deern dat Rüchgraat twei, dat se dood hensunk.
De gode Fei tuck mit de Schullern. „Deit mi leed, güng nich anners! Du kunnst bloots Böses wünschen. Dor harrst du Spood. Man wenn dat dien ganz Land in’t Unglück störten wöör, denn is Noot. Un in de Noot wull ik bi di ween. Ik harr di dat verspraken“, un weer verswunnen.
Un so presst de böse König hüüt noch sien Volk ut, wieldat he nich sturven is.
Nachtwacht
still un steril liggt de korridor. de stillnis hier. allens so witt, unheimlich reinlich, still. de olen minschen, letzte atentöög achter dören wegsparrt. ik förcht düsse stillnis, se röppt de luden waak: sirenen, bölken, bombeninslääg, schriegen. o allah, wohr uns… kaam, waak op, düt is düütschland. en groot land, swaar un traag un satt vun freden, nich to erschüttern. dorgegen mien land. fragil. al lang tersplintert, tersplittert in dusende delen. oh, wo möör, wo sprööd is mien lütt land!, dat weet hier nüms. de hüüs retig vun bomben, de nerven un harten retig un sprungen vun twölf johr krieg, un noch keen roh… düütschland, europa, keen luud is to hören – still, steril. tohuus bün ik hier nienich west. bloots in sekerheit. alleen. all mien süsters un bröder sünd tohuus. nich alleen, avers doch alleen. in gefohr. ehr kinner, de nichten un neffen. un moder, mien moder. mama.
de neegste rundgang is noch nich fällig. de stillnis is so witt un hart. ik holl dat nich ut. maak mien handy an. kieken, wat dat alvern videos op twitter gifft. de luden övertönen. dat display lücht op. twitter.
dat eerdbevern.
videos, videos ahn enn. hüüs, in stuff fullen. all seht se ut as mien öllernhuus. minschen, all seht se ut as mien bröders, bedeckt vun stuff. den stuff vun ehr leven. vun mien.
o allah.
dat bevern is miteens nehgbi, dat is hier, kriggt mi faat. keen lidd an mi, dat nich bevern deit, meist glidd mi dat handy weg, knapp dreep ik den naam shirin. nimm af, shirin, süster! nimm af! – stillnis. en steenharte stillnis, so wied weg as düt steenern europa, neem ik in faststeek.
ruhig warrn, ruhig blieven. dat is merrn in de nacht, villicht slaapt se, un nix is passeert. nee, dor slöppt nüms, de eer hett bevert, twee minuten lang, un denn wedder un wedder. nüms slöppt dor. hier slaapt all. ik roop mien broder an, eerst den öllern – stillnis. denn den lütten. stillnis. heff ik dat wirklich daan, orr hebbt bloots mien fingers över de tasten ziddert? de stillnis gifft anter, se is reaal. dat is merrn in de nacht, avers düt is nich de nacht ehr stillnis. mien kehl is al lang tosnöört un stumm vun steenstuff, avers ik roop mama an. un föhl de stillnis an’t anner enn. wenn se terbreken un en stimm vörtüüg kamen wöör –– kunn ik noch antern? dat blifft still.
düütschland liggt merrn op en platt. swaar, satt un nich to erschüttern. köhl is dat hier un ruhig. avers ünner uns fööt beweegt sik de platten, ahnmerklich, un an ehr hitte ränner, neem dat bevert, is mien hart tohuus. de reten, de splinters gaht dwars dör mien hart. dor leevt de minschen, de ik kennen do, de ik snacken un denken hören kann, se roopt, se schriegt, se buddelt in ruinen – dor, an de hitten ränner, leevt de minschen, de ik leven do.
leevt se?
mama… mama…!!!
dat duert, bet mi kloor warrt, dat ik nich sülven schrieg. dat is de verrückte mit de alpdrööm vun nummer 43. ik kaam tohööcht, de eer wankt ünner mi, ik wank hen na de döör mit de 43. maak keen licht. Mama! Mama! – in de schreeg inspunnen, liggt se dor un grippt in de lucht mit ehr hannen. ik sack eenfach daal blangen de bettkant in’t halvdüüster, laat ehr schriegn, dat sünd mien schreeg, de se schriegt. man se warrt mi wies, „haal mi rut! haalst du mi rut?“, hachelt se mit grote ogen. ik schüddköpp. se ziddert un weent nu. „wi sünd verschütt gahn – verschüddt – hier in’n keller sünd wi – en bomb – mama – se röögt sik nich – is se dood? haal mi rut!“
ik ween ok. „ik kann nich. bün sülven verschütt gahn. jüst nu.“ groot kiekt se mi an. „hammerbrook?“ „aleppo.“ „wo in hamborg is dat?“ „hier.“
de wöör, de wi wesselt, maakt ehr ruhiger. en stoot kiekt se mi an. „dat unglück nimmt keen enn, nich?“ ik schüddköpp. nee, keen enn. wi atent griesen stuff un stillnis. se wringt de hannen, na baven ut de ruinen op ehr seel reckt se ehr, de nümsnich faat hett, dormalen bet hüüt. ik nehm ehr knökerige dröge hand in mien, se drückt dat vertwievelt fast as in’n kramp. mama. se warrt stiller. ik legg mien kopp op ehr bettkant. beid liegt wi so, verschüddt. bet to’n morgen.
de luden kaamt vun buten, vun’n korridor. de anlehnte döör swingt wied op, „Was machst du denn hier?“, seggt Karin. kümmt nehger ran, süht, faat de fru an’n puls. „Sie ist heimgegangen“, seggt se un striekt ehr de ogenleden to. ik begriep man langsaam; langsaam krigg ik de stiern hooch, langsaam wickel ik mien hand ut ehrn kolen klammern griep. allah ––
en lies lebennig ziddern is miteens an mien sied, en lierlütt bevern, as en flirren kolibri. „Dein Handy vibriert“, verwiest mi Karin. Verwunnert faat ik in mien Tasch, treck dat hiddelig lütt Bevern vörtüüg, holl dat as en ungedüllig Hartslag in mien Hand.
Op dat Display lücht: Mama.
Karneval
„Och Sannah, wees nich so’n Spaaßbrems! Fier doch mit! Jümmer bloots studeern, jümmer bloots flietig – dat is doch nich dat Leven! Dat Leven is lachen, drinken, danzen, sik sülvst verleren in’n Duhntje, in de Trance! – Du büst doch nich so’n griese Muus, as du jümmer deist, kaam doch mal ut di rut!“ – „Deit mi leed, Ashley. Ik bün’n ruhige Typ. Fiert ji man to, dat stöört mi nich! Ik lehr wieder.“ De twee annern ut uns WG schullertucken. Man in Ashleys Ogen danzen Funken, de ik al dor beter harr kennen schullt.
Dat stöör mi wirklich nich, ik kunn ok bi Musik lehren un danz binnerlich so’n beten mit, wieldess sik buten mien Stuuv de Wahnung mehr un mehr füllen dä mit Stimmen, Lachen, Glöösklirren un Bekerklappern. De Party weer in vullen Gang, de Musik vibreer un wummer as en reesenhaftig Hartslag, as ik besloot, mi Joghurt un Saft ut de Köök to halen. Mien Stuvendöör kreeg ik bloots mit Möhg op – en knuutschen Poor in’t Tigerkostüm lehn vun buten dorgegen. Ok de Köök weer vull. „Dröff ik maal…?“
„Aaaah! Dor is se ja!“ Ashleys Stimm harr sowat, wat Gedröhn un Musik dörsnieden kann as en hitt Metz de Botter. „Lü un Kinnings, dröff ik vörstelln: Sannah, uns‘ Röög-mi-nich-an, Musterstudentin un Streversche!“ All Ogen dreihn sik na mi. Ik grööt mit den Joghurt, „Laat sik nich stöörn!“ un wull wedder weg.
„Mooomang! Lü, wat meent ji, wüllt wi Sannah mal en Lekschoon lehren, de nich in ehr Böker steiht? Wüllt wi ehr mal wiesen, woans een richtig fiert?“
In de Luft weer en Knispeln, en Verwachten vun Unbannigs – de ganze Party aten ünner de Hartslag-Musik as een levig Deert, vull Lengen na mehr, na afaardige Hööcht- un Deeppünkt.
„Wüllt wi Sannah to uns Karnevalskönigin maken?“ Ashleys Stimm alleen kunn dat Deert lenken – avers nich bändigen. „Jaaaah!“ Dat weer een Schreeg, un wupps! harrn se mi hoochhievt op ehr Schullern, un ik woor wiedergeven un wanner op Schullerhööcht dör de ganze Wahnung. „Geevt ehr wat to drinken!“ „Se is nich kostümeert! Treckt ehr wat an! Sminkt ehr!“ De Ketchupbuddel woor ut’t Köhlschapp reten un över mi utleert, een Enn vun de Kökengardien kreeg ik in’n Mund stoppt, den Rest üm mien Lief tüdert, dat ik de Arms nich mehr rögen kunn. En bunte Lichterkeed, nableven vun Wiehnachten, kreeg ik üm Kopp un Schullern wickelt, de Batterien in’n Utsnitt stekt. „De Queen is kröönt!“ „Kiek, se strahlt!“ „Danzt mit ehr! Juppsi!“ Ik woor op un daal smeten. De Lichter danzen vör mien Ogen. „Na, Königin? Sühst woll!“ „Lü! Nu langt dat!“ „Nee! Rut in de Straten!“ „Jau! Is Stratenkarneval!“ Un de Trepp güng dat daal, ik jümmers in de Luft mit bunnen Arms. Buten tröcken liekso kregel Trupps de Straten langs, ik wull „To Hülp!“ ropen, man mien knevelt Quieken verdrünk in dat Lachen vun twintig annere. „Kiekt all her!“, repen se, „Sannah is uns Partyqueen!“ „Juchuu!“ Ut vulle Buddeln proosten se mi to. „Na de Brüchen! Treckt mit ehr na de Brüchen!“ Ashley wies de Richt. „Se kriggt en Brüchendööp!“ „Lü, nu laat ehr daal!“ „Dummtüüchs, Superman! Se mutt Spaaß verstahn lehren!“ „Spaaß! Spaaß!“
Op de Footgängerbrüch över de Hööfdverkehrsstraat, mang anner fiern un besapen Lü in Kostüme, dor weer’t, dat Ashley de „Brüchendööp“ fedder; man jichenswat schuuv den Trupp wieder – villicht en anner Koppel Lü, villicht de Typ in’t Superman-Kostüm. Avers op de Brüch över’n Fluss, dor smeten se mi denn doch rünner – eerst poormaal hooch in de Luft, denn mit Juchhei över’t Gelänner. Ik sehg noch dat Johlen baven op de Brüch un den Typen in’t Superman-Kostüm, de mi najump, denn slöög in in dat ieskole Dreckswater. Ik kunn mien Arms nich bewegen.
Na en unendliche Minuut böör Superman mi na baven, trock mi an’t Över, na de Siet, ’neem so’n Burger King weer. De Mob op de Brüch johl. „Nenad is Superman! Bravo, Nenad! Her mit ehr!“ Ik kick un beet – dat natte Tüüchs kleev an mi, överall Minschen, ik schaam mi fürchterlich. Man Superman, mit mi in de Arms as nix, stüür nich trüch op de Brüch, sünnern de Böschung rop na Burger King. Un af mit Lichterkeed un Gardien. Mien Arms weern frie, ik kunn aten. Superman weer al weg. – Weer he den Mob halen? In Panik klabaster ik de Böschung rop. Bloots in Sekerheit! – De Lü bi Burger King keken, as se mi bevern un slottern sään. „Vun de Brüch fulln? To veel drunken, hm? Naja, is Karneval. Sett sik man dorhen –“
Ik keek na den Mob – nüms keem. Weern se wiedertrocken – ahn mi?
„Na? Wedder berappelt?“ Ik erkenn de Stimm, de ropen harr „Nu langt dat“ un „Nu laat ehr daal“. „De annern sünd weg. Hier sünd reinliche Saken vun di. Heff ik ut dien Schapp nahmen, as – naja, as se mit den Ketchup anfüngen. Ik dach mi, wat passeern wöör, un dat du de bruukst.“ Superman stunn blangen mi.
„De sünd ja dröög!“, staun ik. „Du hest de all de Tied dorbihatt?! – Un as du in den Fluss jumpt büst?!“
„Heff ik de achter’n Brüchenpoller schaven. Och ja, düt is ok dien.“ Sachten legg he mi de Lichterkeed üm de Schullern un knips ehr an. Se lüch noch. „Süht good ut. Weer sachs waterfast, dat Ding.“ Ik sä nix.
„Nimm di op’t best en Taxi na Huus.“ „Ik heff keen Geld dorbi.“ „Doch. Hier is dat Portjuchee vun Jason.“
„Wokeen is Jason?“ „Dat Grootmuul, de Anföhrer. Ik heff em dat afnahmen. Is bloots recht, dat he betahlt.“
Ik bruuk en Stoot, dat to kapeern. Man – he harr recht. „Un du? Woans kümmst du na Huus?“
„Och, ik heff dat nich wied. De Knast is hier glieks nehgbi. Ik harr ja bloots Hafturlaub. Segg nüms, dat ik dorbi wat mopst heff!“ He kniepöög mi to.
„Knast?!“
„Ja, ik heff Schiet buut. Passeert nich wedder. Poor Maand mutt ik noch sitten. – Na, denn warr ik man. – Also. Pass op di op!“ En Stoot noch keek he mi an, sluusohrig, luuk un grundfründlich. Dat Lidd an sien brune Ogen weer buten licht daaltrocken. „Tja denn. Adjüs!“ Un af güng he. Na’n Knast.
–– Nenad. Den Nanaam warr ik Ashley ut de Nees trecken, ehrdat ik künnigen un ehr de Slötel vör de Fööt knalln do. De Besöökstieden vun’n Knast staht online. – Wat he de Lichterkeed sachs behollen dröff, wenn ik se em dor ümhangen do?